GENDER-BASED VIOLENCE IN SPAIN
Discrimination against women and girls is a deeply ingrained issue with historical roots, impacting countries worldwide in a systematic manner. Gender inequality arises from this discrimination, rooted in differences in social, familial, economic, political, symbolic, and cultural power between men and women. At its most severe, gender inequality manifests as violence, constituting a clear violation of women’s human rights. According to the World Health Organization, globally, one out of three women (30%) has faced physical and/or sexual violence from an intimate partner or another man outside of that relationship. Frequently, the perpetrator is the partner; almost a third (27%) of women aged 15 to 49 have reported such violence from their partners. UN Women’s collection of data on various forms of violence against women and girls paints a disturbing social picture.
What is considered gender violence in Spain?
In Spain, gender violence encompasses a harrowing reality. Recent cases have confirmed a tragic statistic: the number of women killed due to gender-based violence in Spain has reached 47 in 2023 and 1,231 since 2003, when data collection began. Previously, the official registry didn’t account for victims who weren’t in romantic relationships with their aggressors. It also overlooked women who experienced sexual assault or those whose lives were shattered when their partners or ex-partners harmed their children to inflict further pain. Additionally, the number of orphaned children due to gender-based violence is 46 in 2023 and 423 since 2013.
Starting in 2019, Spain corrected the statistical gap regarding women murdered by men who were not current or former partners. All victims of male violence were accounted for, regardless of their relationship with the perpetrator. This change followed the recommendations of the 2011 Istanbul Convention by the Council of Europe, which advocated recognizing any violence against women solely because of their gender as gender-based violence. The decision was part of the State Pact on Gender Violence ratified by the Spanish Congress in 2017.
Hidden beneath these alarming figures are other layers of gender violence. The 2019 Survey on Violence against Women, with its extensive sample, revealed startling truths. 11% of women aged 16 and above have experienced physical or sexual violence from their current or former partners during their lives, amounting to 2.2 million women. This percentage rises to 24.4% (4.9 million women) when including other men unrelated romantically but still responsible for violence.
Addressing this crisis requires substantial human and material resources to implement and evaluate legal measures. It also demands the effective functioning of specialized courts dealing with gender-based violence, along with the application of protective mechanisms. Comprehensive training at all levels is essential to prevent institutional maltreatment of victims within the police and judicial spheres. Social awareness is crucial, an objective where the media could play a pivotal role. Recognizing the depth of this issue is the first step towards creating a safer environment for women and children in Spain.
Difficulties in reporting gender-based violence in Spain
Reporting gender-based violence in Spain is a complex and challenging process. Despite efforts by authorities to encourage victims to come forward, many women hesitate to report incidents, although there has been an increase in reporting rates. In 2022, only 35% of victims had previously reported their abuse. A study by the Government Delegation for Gender Violence, conducted by the Igual a Igual Foundation, revealed that victims typically take an average of eight years and eight months to seek support, legal advice, or file a complaint against their abuser. Barriers to reporting include severe psychological damage (54%), physical harm from recent attacks (41%), and the belief that their children are already aware of domestic violence (30%).
Fear of the aggressor’s reaction (50%) is a significant factor in delayed reporting. Additionally, 45% of victims believed they could handle the problem themselves, and 36% did not recognize their situation as victimhood. Feelings of guilt (32%) and pity for the aggressor (29%) also contributed to delays. Various personal circumstances, such as economic dependency (64% depended on their abuser at the start of the abuse, and 44% when seeking help), age, motherhood status, and education level influenced reporting times.
Some victims cited reasons for their delay, such as uncertainty about where to seek help (21%) or fear and ignorance of the judicial process (19%). Notably, 27% sought help due to the encouragement of someone in their social circle. Building trust in legislation and measures against gender-based violence is a significant challenge. However, in 2022, 182,078 reports of gender-based violence were filed, with 71.6% by victims themselves. Of the 57,059 verdicts, 77.4% verdicts resulted in convictions. Furthermore, 47,279 protection orders were issued, meeting nearly 70% of the requests.
Addressing specific forms of gender violence, the “Yes Means Yes” Law, passed in May 2022, comprehensively tackles sexual violence, emphasizing prevention, victim support, and protection. The law prioritizes consent, aligning with the recommendations of the Istanbul Convention. It establishes Crisis Centers available 24/7 to assist victims and promotes gender-focused training for professionals, aiming to challenge gender stereotypes and biases when survivors report assaults.
A long way to go
From a gender equality perspective, there is still much to be done. It is crucial to communicate the benefits of a society where men and women have equal rights, counter hate speech based on misinformation and irrational emotions, raise awareness about the specific violence faced by women, provide accurate and reliable data, and disseminate this information appropriately.
Gender-based violence is a reality that will not disappear soon. We are experiencing an increase, as demonstrated by the 2022 INE statistics, with an 8.3% rise in the number of female victims. This pattern continues in 2023, with months witnessing several murders, such as those that occurred in May 2023. Both public authorities and professionals in the social sphere must make real data public, debunk rumors, strongly condemn violence against women, and demand the continuity of services and resources to support the victims.
VIOLENCIA DE GÉNERO EN ESPAÑA
La discriminación contra las mujeres y las niñas es un problema profundamente arraigado con raíces históricas, que afecta a países de todo el mundo de forma sistemática. De esta discriminación surge la desigualdad de género, arraigada en las diferencias de poder social, familiar, económico, político, simbólico y cultural entre hombres y mujeres. En su forma más grave, la desigualdad de género se manifiesta como violencia, constituyendo una clara violación de los derechos humanos de las mujeres. Según la Organización Mundial de la Salud, en todo el mundo, una de cada tres mujeres (30%) ha sufrido violencia física y/o sexual por parte de su pareja u otro hombre ajeno a esa relación. Con frecuencia, el agresor es la pareja; casi un tercio (27%) de las mujeres de entre 15 y 49 años han denunciado este tipo de violencia por parte de sus parejas. La recopilación de datos de ONU Mujeres sobre diversas formas de violencia contra las mujeres y las niñas dibuja un panorama social inquietante.
¿Qué se considera violencia de género en España?
En España, la violencia de género abarca una realidad desgarradora. Casos recientes han confirmado una trágica estadística: el número de mujeres asesinadas por violencia de género en España asciende a 47 en 2023 y a 1.231 desde 2003, año en el que comenzó la recogida de datos. Antes, el registro oficial no contabilizaba a las víctimas que no mantenían relaciones sentimentales con sus agresores. También pasaba por alto a las mujeres que sufrían agresiones sexuales o aquellas cuyas vidas quedaban destrozadas cuando sus parejas o ex parejas dañaron a sus hijos para infligir más dolor. Además, el número de niños huérfanos por violencia de género es de 46 en 2023 y de 423 desde 2013.
A partir de 2019, España corrigió el vacío estadístico relativo a las mujeres asesinadas por hombres que no eran su pareja actual o anterior. Se contabilizaron todas las víctimas de violencia machista, independientemente de su relación con el agresor. Este cambio siguió las recomendaciones del Convenio de Estambul de 2011 del Consejo de Europa, que abogaba por reconocer como violencia de género cualquier violencia ejercida contra las mujeres únicamente por razón de su sexo. La decisión formaba parte del Pacto de Estado contra la Violencia de Género ratificado por el Congreso de los Diputados en 2017.
Bajo estas alarmantes cifras se esconden otras capas de violencia de género. La Encuesta de Violencia sobre la Mujer 2019, con su amplia muestra, revela verdades sobrecogedoras. El 11% de las mujeres mayores de 16 años ha sufrido violencia física o sexual por parte de su pareja actual o anterior a lo largo de su vida, lo que supone 2,2 millones de mujeres. Este porcentaje se eleva al 24,4% (4,9 millones de mujeres) si se incluyen otros hombres sin relación sentimental pero responsables de violencia.
Hacer frente a esta crisis requiere importantes recursos humanos y materiales para aplicar y evaluar las medidas legales. También exige el funcionamiento efectivo de tribunales especializados en violencia de género, así como la aplicación de mecanismos de protección. La formación integral a todos los niveles es esencial para evitar el maltrato institucional a las víctimas en los ámbitos policial y judicial. La concienciación social es crucial, un objetivo en el que los medios de comunicación podrían desempeñar un papel fundamental. Reconocer la profundidad de este problema es el primer paso para crear un entorno más seguro para las mujeres y los niños en España.
Dificultades para denunciar la violencia de género en España
Denunciar la violencia de género en España es un proceso complejo y difícil. A pesar de los esfuerzos de las autoridades para animar a las víctimas a denunciar, muchas mujeres dudan en denunciar los incidentes, aunque se ha producido un aumento en las tasas de denuncia. En 2022, sólo el 35% de las víctimas había denunciado previamente los malos tratos sufridos. Un estudio de la Delegación del Gobierno para la Violencia de Género, realizado por la Fundación Igual a Igual, reveló que las víctimas suelen tardar una media de ocho años y ocho meses en buscar apoyo, asesoramiento legal o presentar una denuncia contra su maltratador. Entre los obstáculos para denunciar se encuentran los graves daños psicológicos (54%), los daños físicos por agresiones recientes (41%) y la creencia de que sus hijos ya conocen la violencia doméstica (30%).
Foto: Unsplash.com
El miedo a la reacción del agresor (50%) es un factor significativo en el retraso de la denuncia. Además, el 45% de las víctimas creían que podían resolver el problema por sí mismas y el 36% no reconocían su situación como victimismo. Los sentimientos de culpa (32%) y lástima por el agresor (29%) también contribuyeron a los retrasos. Diversas circunstancias personales, como la dependencia económica (el 64% dependía de su agresor al inicio del maltrato y el 44% cuando buscó ayuda), la edad, la situación de maternidad y el nivel de estudios influyeron en los tiempos de denuncia.
Algunas víctimas adujeron razones para su retraso, como la incertidumbre sobre dónde buscar ayuda (21%) o el miedo y el desconocimiento del proceso judicial (19%). Cabe destacar que el 27% buscó ayuda porque alguien de su círculo social les animó a hacerlo. Generar confianza en la legislación y las medidas contra la violencia de género es un reto importante. Sin embargo, en 2022 se presentaron 182.078 denuncias por violencia de género, de las cuales el 71,6% fueron presentadas por las propias víctimas. De las 57.059 sentencias, el 77,4% acabaron en condena. Además, se dictaron 47.279 órdenes de protección, atendiendo casi el 70% de las solicitudes.
Al abordar formas específicas de violencia de género, la Ley “Solo sí es sí”, aprobada en mayo de 2022, aborda de forma integral la violencia sexual, haciendo hincapié en la prevención, el apoyo a las víctimas y la protección. La ley da prioridad al consentimiento, en consonancia con las recomendaciones del Convenio de Estambul. Establece centros de crisis disponibles las 24 horas del día, los 7 días de la semana, para ayudar a las víctimas y promueve la formación de profesionales centrada en el género, con el objetivo de cuestionar los estereotipos y prejuicios de género cuando las supervivientes denuncian agresiones.
Tenemos mucho por hacer
Desde una perspectiva de igualdad entre géneros, aún hay mucho por hacer. Es crucial comunicar los beneficios de una sociedad donde hombres y mujeres tengan los mismos derechos, contrarrestar discursos de odio basados en desinformación y emociones irracionales, aumentar la conciencia sobre la violencia específica que enfrentan las mujeres, proporcionar datos precisos y confiables, y difundir esta información de manera adecuada.
La violencia de género es una realidad que no desaparecerá pronto. Estamos experimentando un aumento, como lo demuestran las estadísticas del INE de 2022, con un incremento del 8,3% en el número de mujeres víctimas. Este patrón continúa en 2023, con meses que han visto varios asesinatos, como ocurrió en mayo de 2023. Tanto las autoridades públicas como los profesionales del ámbito social deben hacer públicos los datos reales, desmentir rumores, condenar enérgicamente la violencia hacia las mujeres y exigir la continuidad de los servicios y recursos de apoyo a las víctimas.
ΕΜΦΥΛΗ ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ
Οι διακρίσεις κατά των γυναικών και των κοριτσιών είναι ένα βαθιά ριζωμένο ζήτημα με ιστορικές ρίζες, που επηρεάζει χώρες σε όλο τον κόσμο με συστηματικό τρόπο. Η ανισότητα των φύλων προκύπτει από αυτή τη διάκριση, η οποία έχει τις ρίζες της σε διαφορές στην κοινωνική, οικογενειακή, οικονομική, πολιτική, συμβολική και πολιτιστική δύναμη μεταξύ ανδρών και γυναικών. Στην πιο σοβαρή της μορφή, η ανισότητα των φύλων εκδηλώνεται ως βία και συνιστά σαφή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, παγκοσμίως, μία στις τρεις γυναίκες (30%) έχει αντιμετωπίσει σωματική ή/και σεξουαλική βία από οικείο σύντροφο ή άλλον άντρα εκτός αυτής της σχέσης. Συχνά, ο δράστης είναι ο σύντροφος, σχεδόν το ένα τρίτο (27%) των γυναικών ηλικίας 15 έως 49 ετών έχουν καταγγείλει τέτοια βία από τους συντρόφους τους. Η συλλογή δεδομένων του “ΟΗΕ Γυναίκες» (UN Women) για διάφορες μορφές βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών παρουσιάζει μια ανησυχητική κοινωνική εικόνα.
Τι θεωρείται έμφυλη βία στην Ισπανία;
Στην Ισπανία, η έμφυλη βία περικλείει μια οδυνηρή πραγματικότητα. Πρόσφατες περιπτώσεις έχουν επιβεβαιώσει ένα τραγικό στατιστικό στοιχείο: ο αριθμός των γυναικών που σκοτώθηκαν λόγω έμφυλης βίας στην Ισπανία έφτασε τις 47 το 2023 και συνολικά τις 1.231 από το 2003, δηλαδή όταν ξεκίνησε η συλλογή δεδομένων. Προηγουμένως, το επίσημο μητρώο δεν περιλάμβανε θύματα που δεν είχαν ρομαντικές σχέσεις με τους θύτες. Επίσης, παρέβλεψε τις γυναίκες που υπέστησαν σεξουαλική επίθεση ή εκείνες των οποίων η ζωή καταστράφηκε όταν οι σύντροφοί τους ή οι πρώην σύντροφοί τους έβλαψαν τα παιδιά τους για να προκαλέσουν περαιτέρω πόνο. Επιπλέον, ο αριθμός των ορφανών παιδιών λόγω έμφυλης βίας είναι 46 το 2023 και συνολικά 423 από το 2013.
Ξεκινώντας το 2019, η Ισπανία διόρθωσε το στατιστικό χάσμα σχετικά με τις γυναίκες που δολοφονήθηκαν από άνδρες που δεν ήταν νυν ή πρώην σύντροφοι. Καταγράφηκαν όλα τα θύματα ανδρικής βίας, ανεξάρτητα από τη σχέση τους με τον δράστη. Αυτή η αλλαγή ακολούθησε τις συστάσεις της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης του 2011 από το Συμβούλιο της Ευρώπης, η οποία υποστήριξε την αναγνώριση κάθε βίας κατά των γυναικών που οφείλεται στο φύλο τους ως έμφυλη βία. Η απόφαση ήταν μέρος του Κρατικού Συμφώνου για την Έμφυλη Βία που επικυρώθηκε από το Ισπανικό Κογκρέσο το 2017.
Πίσω από αυτές τις ανησυχητικά δεδομένα κρύβονται άλλα στρώματα έμφυλης βίας. Η Έρευνα του 2019 για τη Βία κατά των Γυναικών, με το εκτενές δείγμα της, αποκάλυψε εκπληκτικές αλήθειες. Το 11% των γυναικών ηλικίας 16 ετών και άνω έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από τους νυν ή πρώην συντρόφους τους κατά τη διάρκεια της ζωής τους, δηλαδή περίπου 2,2 εκατομμύρια γυναίκες. Αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 24,4% (4,9 εκατομμύρια γυναίκες) όταν συμπεριλαμβάνονται άλλοι άνδρες που δεν έχουν ρομαντική σχέση με τις γυναίκες αυτές, αλλά εξακολουθούν να είναι υπεύθυνοι για τη βία.
Η αντιμετώπιση αυτής της κρίσης απαιτεί σημαντικούς ανθρώπινους και υλικούς πόρους για την εφαρμογή και αξιολόγηση νομικών μέτρων. Απαιτεί επίσης την αποτελεσματική λειτουργία εξειδικευμένων δικαστηρίων που ασχολούνται με την έμφυλη βία, παράλληλα με την εφαρμογή προστατευτικών μηχανισμών. Η ολοκληρωμένη κατάρτιση σε όλα τα επίπεδα είναι απαραίτητη για την πρόληψη της θεσμικής κακομεταχείρισης των θυμάτων στον αστυνομικό και δικαστικό τομέα. Η κοινωνική ευαισθητοποίηση είναι ζωτικής σημασίας, ένας στόχος όπου τα μέσα ενημέρωσης θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο. Η αναγνώριση του βάθους αυτού του ζητήματος είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου περιβάλλοντος για τις γυναίκες και τα παιδιά στην Ισπανία.
Δυσκολίες στην καταγγελία έμφυλης βίας στην Ισπανία
Η καταγγελία της έμφυλης βίας στην Ισπανία είναι μια περίπλοκη και δύσκολη διαδικασία. Παρά τις προσπάθειες των αρχών να ενθαρρύνουν τα θύματα να μην κρυφτούν, πολλές γυναίκες διστάζουν να καταγγείλουν περιστατικά, αν και το ποσοστό των καταγγελιών έχει αυξηθεί. Το 2022, μόνο το 35% των θυμάτων είχε καταγγείλει προηγουμένως την κακοποίησή του. Μια μελέτη της Κυβερνητικής Αντιπροσωπείας για την Έμφυλη Βία, που διεξήχθη από το Ίδρυμα «Igual a Igual», αποκάλυψε ότι τα θύματα χρειάζονται συνήθως κατά μέσο όρο οκτώ χρόνια και οκτώ μήνες για να αναζητήσουν υποστήριξη, νομική συμβουλή ή να υποβάλουν καταγγελία κατά του θύτη τους. Τα εμπόδια στην καταγγελία περιλαμβάνουν σοβαρή ψυχολογική βλάβη (54%), σωματική βλάβη από πρόσφατες επιθέσεις (41%) και την πεποίθηση ότι τα παιδιά τους γνωρίζουν ήδη την ενδοοικογενειακή βία (30%).
Ο φόβος για την αντίδραση του επιτιθέμενου (50%) είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την καθυστέρηση της καταγγελίας. Επιπλέον, το 45% των θυμάτων πίστευε ότι μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα μόνοι τους και το 36% δεν αναγνώριζε την κατάστασή τους ως θύμα. Τα αισθήματα ενοχής (32%) και οίκτος για τον επιτιθέμενο (29%) συνέβαλαν επίσης στις καθυστερήσεις. Διάφορες προσωπικές περιστάσεις, όπως η οικονομική εξάρτηση (το 64% εξαρτιόταν από τον θύτη στην αρχή της κακοποίησης και το 44% όταν ζητούσε βοήθεια), η ηλικία, το καθεστώς μητρότητας και το επίπεδο εκπαίδευσης επηρέασαν τους χρόνους καταγγελίας.
Ορισμένα θύματα ανέφεραν και άλλους λόγους για την καθυστέρηση τους, όπως η αβεβαιότητα σχετικά με το πού να ζητήσουν βοήθεια (21%) ή ο φόβος και η άγνοια για τη δικαστική διαδικασία (19%). Συγκεκριμένα, το 27% αναζήτησε βοήθεια λόγω της ενθάρρυνσης κάποιου από τον κοινωνικό του κύκλο. Η ανάπτυξη εμπιστοσύνης στη νομοθεσία και στα μέτρα κατά της έμφυλης βίας είναι μια σημαντική πρόκληση. Ωστόσο, το 2022, υποβλήθηκαν 182.078 καταγγελίες για βία λόγω φύλου, με το 71,6% να είναι από τα ίδια τα θύματα. Από τις 57.059 ετυμηγορίες, το 77,4% κατέληξαν σε καταδικαστικές αποφάσεις. Επιπλέον, εκδόθηκαν 47.279 εντολές προστασίας, ικανοποιώντας σχεδόν το 70% των αιτημάτων.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση συγκεκριμένων μορφών έμφυλης βίας, ο νόμος «Ναι Σημαίνει Ναι», που ψηφίστηκε τον Μάιο του 2022, αντιμετωπίζει συνολικά τη σεξουαλική βία, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη, την υποστήριξη των θυμάτων και την προστασία. Ο νόμος δίνει προτεραιότητα στη συναίνεση, ακολουθώντας τις συστάσεις της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Δημιουργούνται Κέντρα Κρίσεων διαθέσιμα 24 ώρες το 24ωρο για να βοηθηθούν τα θύματα και προωθείται η εκπαίδευση επαγγελματιών με επίκεντρο το φύλο, με στόχο να αμφισβητήσει τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις σχετικά με το φύλο όταν τα θύματα καταγγέλλουν μια επίθεση.
Έχουμε ακόμα μακρύ δρόμο μπροστά μας
Όσον αφορά την ισότητα των φύλων, υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν. Είναι ζωτικής σημασίας να κοινοποιηθούν τα οφέλη μιας κοινωνίας όπου άνδρες και γυναίκες έχουν ίσα δικαιώματα, να καταπολεμηθεί η ρητορική μίσους που βασίζεται σε παραπληροφόρηση και παράλογα συναισθήματα, να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη συγκεκριμένη βία που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, να παρέχονται ακριβή και αξιόπιστα δεδομένα και να διαδίδονται κατάλληλα αυτές τις πληροφορίες.
Η έμφυλη βία είναι μια πραγματικότητα που δεν θα εκλείψει σύντομα. Βιώνουμε αύξηση, όπως αποδεικνύεται από τα στατιστικά στοιχεία του 2022 του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής της Ισπανίας, με αύξηση 8,3% στον αριθμό των γυναικών – θυμάτων. Αυτό το μοτίβο συνεχίζεται και το 2023, με αρκετές δολοφονίες να γίνονται κάθε μήνα, όπως αυτές που συνέβησαν τον Μάιο του 2023. Τόσο οι δημόσιες αρχές όσο και οι επαγγελματίες στον κοινωνικό τομέα πρέπει να δημοσιοποιούν τα πραγματικά δεδομένα, να καταρρίπτουν φήμες, να καταδικάζουν σθεναρά τη βία κατά των γυναικών και να απαιτούν να συνεχίσουν υπηρεσίες και πόροι για την υποστήριξη των θυμάτων.
